Onlangs werd ik gevraagd om een bijdrage te leveren aan een radioprogramma. De vraag was hoe je het beste kunt beleggen als de rente op spaargeld zo laag is als vandaag de dag. Sinds het begin van de jaren tachtig, dus al ruim 30 jaar, is sprake geweest van een trendmatige rentedaling. Op mijn eerste hypotheek in 1980 betaalde ik 11,3% rente. Vandaag nog maar 4% . Die rentedaling is een prachtige steun in de rug geweest. Voor de economische groei, voor de effectenmarkten en zeker voor het rendement op obligaties. De kapitaalmarktrente is nu historisch laag. Maar de rendementen op de beleggingen van pensioenfondsen zijn goed te noemen. Gemiddeld over de afgelopen 10 jaar bedroeg het rendement van uw pensioenfonds bijna 7%. Vorig jaar zelfs bijna 14%.

De lage rente op spaargeld is voor de beleggingen van pensioenfondsen geen probleem. Wij houden het liefst helemaal geen geld aan bij banken. Een particulier heeft een garantie tot € 100.000, maar voor professionele beleggers is er geen garantie. Wij proberen altijd vol belegd te zijn. Ons geld zit dan in effecten die op onze naam staan.

Nu de rente zo laag is, is de vraag natuurlijk of de komende dertig jaar er heel anders uit gaan zien. Wat dat betreft ben ik voor de eerstkomende jaren optimistisch. We zien de economische groei heel langzaam herstellen. De rente is laag en de inflatie is laag. Traditioneel drie ingrediënten voor goede beurzen, voor stijgende aandelenkoersen en stijgende prijzen van vastgoed.

Aan de kant van de verplichtingen hebben pensioenfondsen wèl last van de lage kapitaalmarktrente, omdat we onze verplichtingen contant moeten maken tegen deze rente. De rente op staatsobligaties wordt beschouwd als het risicovrije rendement. Om voldoende zekerheid te bieden, moeten we doen alsof we de komende dertig jaar niet meer verdienen dan de huidige rente op staatsobligaties. Je kunt je afvragen of dat wel realistisch is. De spanning tussen enerzijds hoge beleggingsrendementen en anderzijds een hele lage rekenrente is op die manier te groot. En te grote spanning is meestal niet heel lang houdbaar.

De lage kapitaalmarktrente is dus niet geheel zonder problemen. Maar een snelle stijging van de kapitaalmarktrentes, zeker als die een reactie is op een snel oplopende inflatie, is zo mogelijk nog erger. Als je jezelf stevig hebt ingedekt tegen een verdere rentedaling, heb je daar juist last van als de rente gaat stijgen. Als je een overstroming verwacht, leg je zandzakken voor de deur. Maar als je huis vervolgens in brand vliegt, liggen ze behoorlijk in de weg als je er snel uit wilt. Om die reden zijn de staatsobligaties waarin het fonds belegt voor een belangrijk deel zogenaamde Inflation Linked Bonds. Als de inflatie stijgt, neemt de waarde van die obligaties navenant toe. In de afgelopen periode met lage inflatie had je daar niet zoveel aan. Maar better safe than sorry.