Het leuke van het huidige mediatijdperk is dat zelfs de meest ingewikkelde onderwerpen worden teruggebracht tot zaken die in twee minuten op televisie of youtube kunnen worden behandeld. Dat is leuk, maar het is ook bedenkelijk. Het wordt gemakkelijk om met oneliners te gooien en iedereen kan meedoen, niet gehinderd door kennis van zaken.
‘Jongeren en pensioen’ is zo'n onderwerp dat al snel versimpeld wordt. Jongeren hoor je dan zeggen dat er later voor hen geen pensioen zal zijn omdat ‘die ouderen’ alles hebben opgemaakt. Ouderen zeggen dat jongeren straks ook oud worden, dus waar zeuren ze over. Dan komen er allerlei zogenaamde deskundigen en die gaan het uitrekenen. Ze spreken over generatierekeningen, over splitsen van fondsen voor jong en oud, over andere contracten en een andere verdeling van risico's. Daardoor wordt het dan weer zo ingewikkeld, dat je ook niet verder komt. De verdenking ontstaat al snel dat iedereen net zo lang rekent tot de uitkomst bevalt. Dat gebeurt ook bij de nieuwe rekenregels voor pensioenfondsen. Genoeg om de gemiddelde deelnemer in een pensioenfonds zijn vertrouwen te laten verliezen.
Met ‘welles, nietes’ komen we er dus niet. Maar als je er eens rustig over praat met mensen krijg je toch een ander beeld. Zo sprak ik een groep gepensioneerde deelnemers in uw fonds over het besluit van het bestuur om niet volledig te indexeren voor de opgetreden inflatie. Ik vertelde dat het bestuur vond dat het de plicht had om het pensioenfonds financieel gezond te houden. En om het in goede conditie aan een volgende generatie na te laten. De volgende generatie moet immers ook vertrouwen in het fonds houden. In hun eigen belang, maar ook in het belang van de reeds gepensioneerden. Een aantal gespreksgenoten dacht meteen aan zijn eigen kinderen of kleinkinderen. Daar hadden ze een beetje minder indexatie wel voor over.
Bij een aantal jongeren die ik vervolgens sprak, zag je eigenlijk het spiegelbeeld van het voorgaande. Ze hadden helemaal geen problemen met solidariteit via het pensioenfonds, integendeel. Een collega die arbeidsongeschikt wordt, help je met zijn allen. Bij een sterfgeval zorg je met z'n allen voor een goed nabestaanden pensioen. Maar ze hadden wel een groot probleem met pensioenregelingen, waarbij een belangrijk deel van de ingelegde premies wordt gebruikt voor VUT-regelingen waarvan hun generatie nooit gebruik zal kunnen maken. Risico's moet je delen, maar elke generatie spaart voor zijn eigen oude dag.
Voorvallen als deze maken je optimistisch. Bij heel veel collectieve voorzieningen in Nederland gaan we echt niet uitrekenen wie betaalt en wie ontvangt. Het is er, we onderhouden het en we geven het weer door. Met pensioenfondsen is het niet anders. We moeten er een beetje zuinig op zijn. En dan komt het met de pensioenen van oud en van jong best voor elkaar.
